Nieuniknionym elementem prowadzenia działalności gospodarczej jest współpraca z przynajmniej kilkoma kontrahentami. Świadcząc lub nabywając usługi/towary zawierasz umowy, a cały ten proces dokumentowany jest najczęściej fakturą. Na swojej drodze możesz spotkać takich kontrahentów, którzy spóźniają się z uregulowaniem należności. Zdarzają się również sytuacje, w których dostarczyłeś towar, czekasz na pieniądze, ale z jakichś powodów nie masz ani podpisanej umowy, ani wystawionej faktury. Wówczas wielu przedsiębiorców, sądząc, że bez twardego dowodu w postaci faktury, nie są w stanie otrzymać należności, poddaje się i godzi ze stratą. Jednak nie jest to sytuacja bez wyjścia. Windykacja bez faktury jest możliwa, jeśli Twoje podejście będzie odpowiednie. W dzisiejszym artykule wyjaśnimy, czy windykacja bez faktury jest możliwa. A jeżeli tak, jakimi dowodami poprzeć swoje stanowisko.
Faktura VAT
Zanim rozstrzygniemy kwestię czy możemy dochodzić należności bez faktury, kilka słów o tym czym jest w świetle prawa faktura. Każdy zdaje sobie sprawę w większym lub mniejszym stopniu czym jest, jednak jakie ma ona znaczenie prawne? Przede wszystkim jest dowodem. W przypadku, gdy strony nie zawarły pisemnej umowy, faktura może stanowić dowód na okoliczność jej zawarcia, wysokości wynagrodzenia lub terminu zapłaty. Gdy roszczenie o zapłatę zostanie skierowane na drogę sądową, fakturę ocenia się w kontekście wszystkich okoliczności sprawy oraz jest porównywana z innymi dowodami. Faktura nie jest dowodem, który jednoznacznie przesądza o istnieniu roszczenia, ale na pewno istnienie faktury już o czymś świadczy.
Windykacja bez faktury – dowody
Umowa
Najtwardszym dowodem na zasadność roszczeń jest umowa. To ona kształtuje stosunek prawny. Należy pamiętać, że w polskim obrocie prawnym dopuszczalne są również umowy ustne, których istnienie trudniej udowodnić. Umowa w formie pisanej jest dowodem, który najłatwiej przedstawić rzeczowo. Jeśli dodatkowo dysponujesz fakturą podpisaną przez kontrahenta, możesz skierować sprawę do sądu, licząc, że ten wyda nakaz zapłaty.
Niedoręczona faktura
W praktyce sytuacje z „zagubioną” fakturą zdarzają się bardzo często. Jeśli dysponujesz umową podpisaną przez kontrahenta, niedostarczona faktura nie powinna być problemem. Orzecznictwo sądowe uznaje za niezaprzeczalne stwierdzenie, że strony umowy mają wobec siebie obowiązek lojalności kontraktowej. Co to oznacza? Najprościej rzecz ujmując, że strony powinny szanować swój wzajemny interes.
Przykład
Jako przedsiębiorca wykonujesz usługę na rzecz kontrahenta. Wysyłasz fakturę pocztą, jednak z nieznanych przyczyn zostaje ona niedostarczona. Zgodnie z obowiązkiem lojalności, kontrahent powinien Cię poinformować, że nie otrzymał faktury.
Krótko podsumowując: niedostarczenie faktury nie powoduje zwolnienia z zapłaty. Stanowisko to niejednokrotnie podkreślały sądy w swoich orzeczeniach.
Jeśli mimo wszystko druga strony umowy upiera się, że faktury nie otrzymała, przemyślmy w jaki sposób została ona wysłana. Być może nadawaliśmy ją listem poleconym lub wiadomością e-mail w formie załącznika?
Pamiętaj, że sama faktura nie wystarczy jako dowód. Jednak przedstawienie jej obok kilku innych dowodów z pewnością pomoże Ci uzyskać nakaz zapłaty lub wyrok zasądzający.
Częściowa zapłata faktury
Niejednokrotnie strony umawiają się na wpłacenie zaliczki jeszcze przed spełnieniem świadczenia. Taka wpłata pokazuje, że dłużnik w rzeczywistości potwierdził istnienie zobowiązania. Jeśli miało to miejsce w Twoim przypadku, przedstaw sądowi potwierdzenia przelewów. To bardzo mocny dowód na istnienie stosunku prawnego.
Inne dowody
Zgodnie z poglądami powszechnie wyrażanymi w orzecznictwie polskich sądów, niepodpisana faktura nie powinna stanowić dowodu zawarcia umowy sprzedaży. Mimo tej okoliczności, sąd jest zobowiązany zweryfikować, czy faktycznie doszło do wykonania przedmiotu umowy. Najczęściej będzie to ustalenie, czy usługa lub dostawa została zrealizowana. Powinien on również wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności sprawy, w tym również zachowanie kontrahentów. Zawarcie umowy zazwyczaj poprzedzają ustalenia co do jej przedmiotu. Czasami, aby udowodnić fakt zawarcia umowy, który wówczas może doprowadzić sąd do wniosku, że należność faktycznie Ci się należy, wystarczą mniej formalne dowody. Jako dowód możesz przedłożyć:
- ustalenia e-mailowe z kontrahentem;
- wiadomości SMS;
- potwierdzenie dostawy towaru.
Ważne jest, aby przedłożone dowody w jak największym stopniu wyraźnie wskazywały, że wywiązałeś się z umowy. Jeśli nie wzbudzą one wątpliwości sądu, najpewniej przychyli się on do Twojego żądania, wydając nakaz zapłaty.
Windykacja bez faktury – podsumowanie
Odpowiedź na pytanie czy można dochodzić należności bez faktury jest bardzo złożona. Jak sam widzisz, sytuacja każdego przedsiębiorcy może przedstawiać się w inny sposób. Przekłada się to również na linię obrony swojego stanowiska, jeśli przyjdzie do dochodzenia roszczeń przed sądem. Niemniej jednak, z pewnością należy stwierdzić, że warto zadbać o to, aby zawierać ze swoimi kontrahentami umowy pisemne. Wówczas sytuacja jest klarowna oraz w łatwy sposób możemy domagać się należności. Oczywiście, powyższe sposoby, to tylko część pomysłów na to, w jaki sposób wykazać istnienie roszczenia. Pamiętaj, że jeszcze możesz korzystać z dowodów w postaci zeznań świadków, czy wyjaśnień stron, jednakże pierwszeństwo mają dowody z dokumentów.
