Ryczałt czy VAT – co wybrać

Decydując się na rozpoczęcie działalności gospodarczej stajesz przed wyborem formy jej opodatkowania. Na zasadach ogólnych, według skali podatkowej, ryczałtem ewidencjonowanym czy kartą podatkową? Mimo czterech wariantów wyboru, w praktyce przedsiębiorcy wahają się pomiędzy dwoma z nich i zadają sobie pytanie: ryczałt czy vat? Indywidualna sytuacja każdego przedsiębiorcy wymaga rozpatrzenia korzyści tylko w perspektywie własnego biznesu, bez porównywania jak to wygląda u innych przedsiębiorców. W dzisiejszym artykule przedstawimy te dwie formy opodatkowania oraz odpowiemy na pytania:

• Kiedy warto opodatkować działalność w formie ryczałtu?
• Kiedy warto opodatkować działalność podatkiem VAT?
• Czy obie formy mogą występować jako jeden podatek?

Ryczałt czy VAT – kiedy warto opodatkować działalność w formie ryczałtu?

W ryczałcie stawki podatku zależą od rodzaju prowadzonej działalności i wahają się od 2% do 20%. Podstawę opodatkowania stanowi osiągnięty przychód. W związku z tym nie masz możliwości pomniejszenia go o koszty jego uzyskania. Ta forma opodatkowania opłaca się przedsiębiorcom, którzy nie ponoszą znacznych kosztów związanych z prowadzeniem działalności. W praktyce ryczałt polega na wpłacaniu stałej stawki podatkowej w zależności od wykonywanej działalności. Dotyczy jedynie przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą indywidualnie lub w formie spółki osobowej oraz pozwala prowadzić uproszczoną księgowość.

Należy pamiętać, że w przypadku opodatkowania działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie będziesz mógł:

• rozliczyć się wspólnie z małżonkiem,
• skorzystać z preferencyjnego rozliczenia dla osób samotnie wychowujących dzieci,
• wygenerować straty podatkowej, nawet gdy twoje wydatki znacznie przekraczają osiągane przychody.

Poza wymienionymi powyżej ograniczeniami, ustawa przewiduje kolejne. Wyklucza między innymi tych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie:

• prowadzenia aptek;
• udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenie lombardów);
• kupna i sprzedaży wartości dewizowych;
• prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie niektórych wolnych zawodów;
• świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy (m.in. reklamowe, finansowe, detektywistyczne i ochroniarskie, wykonywania fotografii reklamowych i podobnych);
• handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
• wytwarzania wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Wybierając sposób rozliczenia się z podatku dochodowego wybieramy pomiędzy ryczałtem, kartą podatkową, skalą podatkową a podatkiem liniowym. Podatek VAT jest natomiast innym rodzajem podatku, o którym piszemy poniżej.

Podsumowanie – wady i zalety ryczałtu

Zalety ryczałtu:

• stosunkowo niskie stawki podatku;
• pozwala na prowadzenie księgowości w uproszczonej formie;
• możliwość rozliczania ryczałtu za okresy kwartalne (po spełnieniu określonych warunków).

Wady ryczałtu:

• brak możliwości rozliczenia kosztów uzyskania przychodu;
• brak możliwości rezygnacji z ryczałtu w ciągu roku;
• nie ma możliwości rozliczenia się wspólnie z małżonkiem lub skorzystania z preferencyjnego rozliczenia dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Ryczałt czy VAT – kiedy warto opodatkować działalność podatkiem VAT?

Bez względu na podjętą decyzję o rozliczaniu się z podatku dochodowego z Urzędem Skarbowym musimy podjąć decyzję o tym, czy zostaniemy czynnym podatnikiem VAT, czy też będziemy korzystać w tym zakresie ze zwolnienia.

Trzeba bowiem wiedzieć, że ryczałt i VAT to dwa odrębne podatki. Ryczałt oblicza się na podstawie przychodów, VAT natomiast to podatek który niejako zwiększa kwotę należności określonych towarów i usług.

Aby z niego skorzystać ustawa przewiduje roczny limit obrotów w roku podatkowym – 200 000 zł lub zwolnienia przedmiotowe, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Rejestracji dla celów VAT nie podejmuje przedsiębiorca, który zajmuje się m.in. usługami:

• w zakresie opieki medycznej, służącymi profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawie towarów i świadczeniu usług ściśle z tymi usługami związanymi, wykonywanym w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze;
• transportu sanitarnego;
• nauczania języków obcych;
• w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe;
• ubezpieczeniowymi, usługami reasekuracyjne i usługami pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługami świadczonymi przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;
• powszechnymi usługami pocztowymi świadczonymi przez operatora obowiązanego do świadczenia takich usług, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.

Jeśli jako przedsiębiorca nie jesteśmy uprawnieni do skorzystania z ww. zwolnień – gdy limit obrotów przekracza 200 000 zł lub nie prowadzimy działalności wymienionej powyżej – powinniśmy zarejestrować się jako czynny podatnik VAT w Urzędzie Skarbowym.

Osoby decydujące się na opodatkowanie VAT muszą pamiętać o prowadzeniu księgowości w formie Księgi Przychodów i Rozchodów lub księgach rachunkowych. Trzeba tutaj co miesiąc obliczać należną zaliczkę na podatek i wpłacać ją w Urzędzie Skarbowym. Można także wybrać płatności kwartalne.

Podsumowanie – kiedy warto opodatkować działalność podatkiem VAT?

Podobnie jak przy wyborze ryczałtu jako formy opodatkowania, tak i bycie czynnym podatnikiem VAT ma swoje lepsze i gorsze strony.

Czynnym podatnikiem VAT warto być gdy:

• dokonuje się sprzedaży przede wszystkim dla podmiotów, które również są czynnymi podatnikami VAT;
• sprzedaż będzie opodatkowana stawką poniżej 23% VAT, a zakupy stawką 23%;
• planujemy duże inwestycje – nadwyżka VAT naliczonego (od zakupów) zostanie wówczas zwrócona i może stanowić źródło polepszenia sytuacji finansowej firmy.

Ze zwolnienia VAT warto skorzystać gdy:

• dokonuje się sprzedaży przede wszystkim na rzecz podmiotów niebędących VAT-owcami, np. handel detaliczny;
• przedsiębiorca nie planuje dokonywać znacznych wydatków.

Czy obie formy mogą występować jako jeden podatek?

Tak jak wspominaliśmy, opodatkowanie ryczałtem oraz opodatkowanie VAT-em to dwa niezależne od siebie podatki, ale często spotykanym rozwiązaniem jest także połączenie jednego podatku z drugim. Możemy spotkać się z dwoma rozwiązaniami: ryczałt + czynny podatnik VAT lub ryczałt + zwolnienie z VAT.

Ryczałt czy VAT – podsumowanie

Opłacalność jednej lub drugiej formy opodatkowania zależna jest od indywidualnej sytuacji każdego przedsiębiorcy. Domagają się oni bardzo często odpowiedzi na pytanie: ryczałt czy VAT? Jednak nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie nie znając profilu przedsiębiorstwa, jego potencjalnych zysków i kosztów oraz wielu innych czynników wpływających na wysokość opodatkowania.