Split payment oznacza przede wszystkim mechanizm podzielonej płatności (MPP). Innymi słowy, jego głównym celem jest rozdzielenie płatności za dostarczone towary lub usługi na kwotę netto i kwoty podatku VAT. Stosuje się go w sektorze B2B (business to business), a więc przy transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami. Mimo, że przepisy w zakresie dobrowolnego stosowania tego mechanizmu obowiązują od 1 lipca 2018 roku, z początkiem 2021 wprowadzono kilka zmian. Modyfikacje wynikają z faktu, że MPP ma stanowić skuteczne narzędzie do walki z wyłudzeniami podatku VAT. Z tego względu postanowiliśmy wyjaśnić kilka znaczących kwestii w tym temacie. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się:
- co to jest split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności?
- dla kogo jest dobrowolny, a dla kogo jest obowiązkowy?
- w jaki sposób działa specjalny rachunek VAT?
- jak ubiegać się o zwrot środków zgromadzonych na rachunku VAT?
Zapraszamy do lektury.
Mechanizm podzielonej płatności
Z mechanizmu podzielonej płatności mogą skorzystać podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku. Wówczas, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury, płatność uiszczana jest na dwa rachunki bankowe:
- na rachunek bankowy dostawcy (wartość netto);
- na specjalny rachunek VAT dostawcy (należny podatek od towarów i usług).
W rezultacie można stwierdzić, że istota MPP polega na tym, że przy płatności za otrzymany towar lub wykonaną usługę, podatnik ma możliwość rozdzielenia kwoty z faktury na wartość netto i kwotę podatku VAT. Mimo owej konieczności rozdzielenia należnych kwot, z punktu widzenia nabywcy cały ten proces wcale nie należy do skomplikowanych. Podczas dokonywania zapłaty za pośrednictwem przelewu, nabywca nie musi samodzielnie rozdzielać zapłaty na dwa rachunki bankowe. Wystarczy jeden przelew – tyle, że przy użyciu dedykowanego komunikatu, w którym należy wskazać:
- numer faktury,
- NIP dostawcy,
- kwotę netto oraz
- kwotę podatku VAT z faktury.
Uwaga!
Posiadanie i wykorzystywanie rachunku rozliczeniowego (lub imiennego w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK)) jest warunkiem koniecznym dla stosowania MPP. Jedynie dla tego typu rachunków otwierany jest bowiem rachunek VAT – czyli konieczny element, na którym opiera się cały mechanizm. W konsekwencji, każdy przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT, zobowiązany jest do posiadania tego rachunku. Aby uniknąć jakichkolwiek nieścisłości, zostaje on automatycznie utworzony dla każdego podatnika przez bank lub SKOK, w którym posiada konto bankowe.
Warto dodać, że dokonując przelewu w ramach podzielonej płatności, możliwe jest także dokonanie płatności zbiorczych – za kilka faktur w ramach jednego przelewu.
Specjalny rachunek VAT
Na rachunek VAT, dedykowany rozliczeniom split payment nie mogą być wpłacane środki inne niż z tytułu podatku VAT. W rezultacie, na specjalnym rachunku VAT można gromadzić środki pochodzące z wpłat:
- na rachunek Urzędu Skarbowego z tytułu podatku VAT, PIT/CIT, należności celnych, czy podatku akcyzowego,
- składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne do ZUS;
- odpowiadających kwocie podatku VAT z tytułu nabycia oraz zwrotu towarów/usług za pomocą komunikatu przelewu.
Co kluczowe w tej kwestii – podatnik nie może posługiwać się specjalnym rachunkiem VAT tak jak zwykłym bieżącym rachunkiem oszczędnościowo rozliczeniowym. Środki znajdujące się na rachunku VAT stanowią własność podatnika, jednak ma on do nich ograniczony dostęp. Przykładowo, środkami tymi podatnik będzie jedynie mógł:
- regulować zobowiązania wobec urzędu skarbowego z tytułu podatku VAT,
- dokonać zapłaty kontrahentowi ale jedynie kwotę podatku VAT z faktury zakupu,
- uzyskać zwrot podatku VAT na zwykły rachunek bankowy po uprzednim złożeniu wniosku do naczelnika US.
Uwaga!
Specjalny rachunek VAT można prowadzić tylko w polskiej walucie. Podmioty zagraniczne zobowiązane są do otwarcia rachunku bankowego w Polsce, jeśli rozliczają za pomocą przelewów bankowych transakcje podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce.
Split payment – kogo dotyczy, dla kogo jest obowiązkowy?
Przypominjmy, że split payment nie stosuje się w transakcjach pomiędzy firmą a osobą prywatną. Jego zastosowanie możliwe jest wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników – czyli w relacjach B2B (firma – firma). Nie obejmuje on jednak wszystkich podatników, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku VAT. Część z nich może zastosować ten mechanizm dobrowolnie, a z kolei na innych został nałożony bezpośredni obowiązek. Dla kogo zatem MMP będzie obowiązkowy?
Dla podatników, którzy:
- dokonywali płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT,
- towary te lub usługi udokumentowane były fakturą,
- kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej.
Szczegółowy wykaz towarów i usług, dla których split payment jest obowiązkowy można znaleźć w załączniku 15 do ustawy o VAT. Znajduje się on na samym końcu pliku. Poglądowo możemy wskazać, że podatnicy objęci obowiązkowym MPP to między innymi firmy sprzedające produkty i świadczące usługi takie jak:
- węgiel i produkty węglowe,
- wyroby stalowe, metale szlachetne, metale kolorowe,
- części i akcesoria do pojazdów silnikowych,
- paliwa napędowe,
- usługi i roboty budowlane,
- maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria,
- elektronika – telefony, tablety, netbooki, laptopy, dyski twarde, procesory, konsole do gier, tusze, tonery,
- złom i odpady.
Jak ubiegać się o zwrot środków zgromadzonych na rachunku VAT?
Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, specjalny rachunek VAT podlega pewnym ograniczeniom, jeśli chodzi o bezpośredni dostęp podatnika do środków na nim gromadzonym. Oczywistym jednak jest, że rachunek należy do niego. Mimo wielu wątpliwości podatników, Urząd Skarbowy nie ma dostępu do takiego rachunku, a przede wszystkim nie może samodzielnie dysponować środkami zgromadzonymi na tym rachunku.
Aby zapewnić podatnikowi możliwość dysponowania środkami, w przepisach przewidziano prawo do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bankowy podatnika. Jednakże może on zostać jedynie wykonany na rachunek podatnika, ale prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Przelew może zostać wykonany wyłącznie na wniosek podatnika, w którym określi on kwotę, która ma zostać mu zwrócona. Sam wniosek podlega oczywiście odpowiedniej weryfikacji przez właściwe organy podatkowe. Istnieje bowiem szereg przesłanek, które nie pozwolą na rozpatrzenie takiego wniosku pozytywnie, np. gdy istnieje uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane. W szczególności, gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu tego podatku.
