Spóźniłeś się ze złożeniem pliku JPK VAT lub sprawozdania finansowego w terminie? Skorzystaj z instytucji, jaką jest czynny żal uregulowany w KKS, czyli Kodeksie karnym skarbowym. W dzisiejszym artykule zajmiemy się wyjaśnieniem, jak tego dokonać krok po kroku.
Czynny żal w KKS
Czynny żal to najogólniej rzecz ujmując sposób na uniknięcie kary za wykroczenie albo przestępstwo skarbowe. Może nim być np. niewywiązanie się z obowiązku podatkowego w postaci nieterminowego złożenia deklaracji lub oszustwo podatkowe. Za tego rodzaju wykroczenia i przestępstwa grozi grzywna, a w niektórych przypadkach nawet ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności.
W celu uniknięcia sankcji karnych należy powiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego o naruszeniu przez siebie przepisów podatkowych. Wówczas należy uregulować wszystkie swoje zobowiązania oraz wskazać, co było tego przyczyną. Jeżeli w popełnieniu czynu zabronionego współdziałały także inne osoby, należy je również wskazać.
Oczywiście należy tego dokonać w odpowiednim terminie. Czynny żal nie będzie skuteczny, gdy organ ścigania będzie już posiadał udokumentowaną informację o popełnieniu przez podatnika wykroczenia lub przestępstwa skarbowego. Dotyczy to również sytuacji, gdy w naszym przedsiębiorstwie podjęto kontrolę podatkową w związku z popełnieniem czynu zabronionego. Wówczas powołanie się na instytucję czynnego żalu nie przyniesie nam zamierzonych efektów i będziemy musieli ponieść odpowiedzialność karno-skarbową. W tym miejscu warto również zaznaczyć, że poza wskazanymi wyżej okolicznościami, przewiduje się także inne sytuacje, kiedy czynnego żalu złożyć nie można. Dodatkowo sprawca czynu zabronionego nie może skorzystać z tej instytucji, gdy:
- zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego,
- nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
Kiedy można z niego skorzystać?
Sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego może złożyć czynny żal w szczególności, jeśli:
- nie złożył zeznania podatkowego w terminie;
- nierzetelnie prowadził księgi rachunkowe;
- nierzetelnie wystawiał faktury;
- nie zapłacił lub zapłacił nieodpowiedni podatek dochodowy (PIT lub CIT), lub podatek VAT;
- bezprawnie stosował obniżone stawki VAT;
- bezprawnie stosował zwolnienie VAT;
- zataił przed organem podatkowym prawdziwe rozmiary prowadzonej działalności gospodarczej;
- wyłudził zwrot należności celnej;
- wyłudził pozwolenie celne.
Czynny żal a korekta deklaracji podatkowej
Często zdarza się, że podatnicy wykorzystują czynny żal w niewłaściwy sposób. A mianowicie składają go w momencie korygowania deklaracji podatkowej. Z tego względu należny wyraźnie wskazać, że dostarczenie korekty nie jest zagrożone sankcjami karnymi za niepoprawne sporządzenie pierwotnego rozliczenia, jeśli:
- korekta deklaracji złożona została prawnie skutecznie w rozumieniu ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej albo Ordynacji podatkowej,
- niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawna uszczuplona lub narażona na uszczuplenie została w całości uiszczona.
Jak złożyć czynny żal?
Jeśli zorientowałeś się, że nie dopełniłeś jednego ze swoich obowiązków podatkowych, np. nie złożyłeś pliku JPK VAT wraz z deklaracją w terminie, jak najszybciej powinieneś podjąć odpowiednie kroki.
Po pierwsze, złóż czynny żal właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w formie pisemnej (tradycyjnej lub elektronicznej), względnie ustnie do protokołu. Pamiętaj, aby razem z tym:
- podać „istotne okoliczności popełnienia czynu zabronionego”, czyli informacje o tym, jakiego obowiązku podatkowego nie dopełniłeś;
- dopełnić swoich obowiązków, czyli przesłać np. JPK VAT z deklaracją i/lub uiścić w całości swoje zobowiązanie.
Od 31 marca 2020 r. czynny żal można wyrazić poprzez przesłanie pisma utrwalonego w postaci elektronicznej przez Internet. Składa się je za pośrednictwem serwisu e-Urząd Skarbowy. Pamiętaj, że wówczas zawiadomienie musi zostać opatrzone podpisem elektronicznym, podpisem kwalifikowanym lub podpisem osobistym.
Zapamiętaj!
Złożenie czynnego żalu nie oznacza, że nie musisz już dopełniać swoich obowiązków podatkowych. Przeciwnie – warunkiem uznania czynnego żalu za skuteczny jest w szczególności złożenie zaległych deklaracji podatkowych lub uiszczenie w całości należności publicznoprawnej wraz z odsetkami. Te obowiązki muszą zostać dopełnione jak najszybciej, na przykład w dniu, w którym składasz czynny żal, i najpóźniej w terminie wyznaczonym przez urząd skarbowy lub urząd celno-skarbowy.
Podsumowanie
Instytucję czynnego żalu powinni uznać w szczególności przedsiębiorcy, którzy nie mają pamięci i głowy do formalności. Pozwala ona bowiem uniknąć konsekwencji, jakie wiązałyby się z niedopełnieniem przez nich obowiązków podatkowych. Warto o niej pamiętać i wykorzystać chociażby w przypadku niedotrzymania terminu złożenia deklaracji czy innych uchybień. Oczywiście mamy nadzieje, że nie będziesz musiał z niej korzystać zbyt często. 🙂
Niemniej jednak warto wiedzieć i pamiętać, że mamy taką możliwość. Przepisy dotyczące czynnego żalu uregulowano w art. 16 Kodeksu karnego skarbowego.
