Mało który przedsiębiorca nie odczuł skutków pandemii koronawirusa. W praktyce wiele zmieniło się również w przypadku organów kontrolujących funkcjonowanie przedsiębiorstw. Potrzeba korzystania z pracy głównie w trybie zdalnym, podyktowana bezpieczeństwem, sprawiła, że w 2020 roku liczba kontroli podatkowych była znacznie mniejsza, porównując do tych z lat poprzednich. Jak pandemia wpłynęła na kwestie, jaką jest kontrola podatkowa? Udzieleniem odpowiedzi na to pytanie zajmiemy się w dzisiejszym artykule. Poza tym poruszymy w nim następujące kwestie:
- Podstawowe informacje na temat kontroli podatkowych.
- O co powinniśmy zadbać przed kontrolą, a po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu kontroli podatkowej?
- Jak wyglądają kontrole podatkowe w dobie pandemii? Czy coś się zmieniło?
Tymczasem zapraszamy do lektury.
Kontrola podatkowa – podstawowe informacje
Kontrola podatkowa to nic innego, jak sprawdzenie przez organy państwowe, czy dany przedsiębiorca w sposób prawidłowy rozlicza się z fiskusem. Najczęściej jest ona zapowiedziana. Oznacza to, że jeszcze przed jej rozpoczęciem otrzymasz odpowiednie pismo od organu podatkowego, w którym m.in. zawiadomi Cię on o jej zakresie.
Zapamiętaj!
Po otrzymaniu zawiadomienia kontroli nie można wszcząć wcześniej niż 7 dni i później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.
Jeśli kontrolerzy pojawią się już w Twojej siedzibie w odpowiednim terminie, kontrola powinna rozpocząć się od przedstawienia przez wszystkich kontrolerów legitymacji uprawniających do kontroli oraz upoważnienia do jej przeprowadzenia, które powinieneś otrzymać. W tym miejscu należy zaznaczyć, że siedziba Twojej firmy nie jest jedynym miejscem, w którym kontrolerzy mogą przeprowadzać czynności kontrolne. Poza nią kontrolę można przeprowadzać:
- w innym miejscu, w którym przechowujesz swoją dokumentację oraz
- w miejscu związanym z prowadzoną przez Ciebie działalnością i w godzinach jej prowadzenia.
Co do zasady kontrolę prowadzi się w miejscu i w godzinach prowadzenia działalności – 8 godzin dziennie.
O co zadbać przed kontrolą?
Jeśli otrzymamy już zawiadomienie o wszczęciu kontroli, warto podjąć odpowiednie kroki, które pozwolą nam zminimalizować nieprawidłowości, na które mogą zwrócić uwagę kontrolujący. Warto m.in. zweryfikować, czy opłaciliśmy każdą fakturę w odpowiednim terminie. Oczywiście nie chodzi tutaj o to, że kontrolujący nałożą na nas karę za nieterminowe wywiązywanie się ze swoich zobowiązań. Kontrolujący często sprawdzają, czy opłacona faktura odpowiada terminowi, w którym zaliczyliśmy wydatek w koszt uzyskania przychodów. A tym samym, czy w sposób prawidłowy dokonaliśmy obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury. Czas przed rozpoczęciem kontroli powinniśmy także wykorzystać na skompletowanie dokumentów, które potwierdzą transakcje dokonane w ostatnim czasie.
Zapamiętaj!
Jeżeli w którymkolwiek z dokumentów znajdziesz nieprawidłowości, do momentu rozpoczęcia kontroli przysługuje Ci prawo do złożenia korekt deklaracji podatkowych. Warto o tym pamiętać. Wówczas mamy możliwość skorygowania swojego błędu i ewentualnego uregulowania zaległego podatku, a tym samym uniknięcia sankcji karno-skarbowych. Należy pamiętać, że często wiąże się to także z uiszczeniem należnych odsetek za zwłokę. Jednak podatnicy, którzy otrzymali już zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, nie mają możliwości zastosowania preferencyjnej, obniżonej stawki odsetek za zwłokę. Taki podatnik jest wówczas zobligowany do uiszczenia odsetek za zwłokę według standardowej stawki oprocentowania.
Kontrola podatkowa a pandemia
Oczywistym jest, że jeszcze do niedawna czynności kontrolne wykonywane przez pracowników organów kontroli były całkowicie niemożliwe. Przyczyniło się do tego to, że w dalszym ciągu zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności w kontaktach z innymi osobami. Z tego względu urzędy skupiają się na tzw. działaniach prokontrolnych. Analizują więc informacje zamieszczane w plikach JPK VAT, czy weryfikują zasadność korzystania przez przedsiębiorców z działań osłonowych, jak również sposobu wydatkowania przyznanych środków finansowych przeznaczonych na ratowanie przedsiębiorstw z powodu pandemii. W konsekwencji możemy spodziewać się tego, że organy podatkowe mogą chcieć zweryfikować, w jaki sposób wykorzystaliśmy pomoc przyznaną na podstawie poszczególnych tarcz antykryzysowych. Mogą być to przykładowo dofinansowania z Polskiego Funduszu Rozwoju (tzw. tarcza Finansowa PFR) i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) do wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy.
Obiektem zainteresowania urzędników skarbowych w tym zakresie mogą być w szczególności:
- spełnienie kryteriów do otrzymania dofinansowania (np. określony spadek obrotów w wyniku pandemii COVID-19, dotrzymanie warunków w zakresie ochrony miejsc pracy, posiadanie statusu np. małego lub średniego przedsiębiorcy);
- prawidłowość wydatkowania środków przyznanych przedsiębiorcy w ramach wsparcia finansowego;
- rozliczenia otrzymanych środków finansowych bądź sfinansowanych nimi wydatków pod kątem podatkowym.
Poza nowymi obszarami, jakie chcą weryfikować organy podatkowe u przedsiębiorców, od niedawna istnieje także nowa forma kontroli, o czym poniżej.
Nowa forma kontroli
Obowiązująca obecnie Tarcza antykryzysowa w wersji 4.0, oprócz kolejnych form pomocowych dla przedsiębiorców, zawiera również przepisy dotyczące kontrolowania przedsiębiorców. Wśród przepisów ww. Tarczy znalazł się art. 53, który wprowadza zmiany w art. 51 ustawy Prawo przedsiębiorców. Stanowi on, że:
„Za zgodą przedsiębiorcy kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być przeprowadzone w sposób zdalny za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 2188, z 2019 r. poz. 1051, 1495 i 2005 oraz z 2020 r. poz. 695) lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344), jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub przemawia za tym charakter prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej”.
Powyższy przepis umożliwia organom kontrolnym dokonywanie kontroli w formie zdalnej, za pośrednictwem poczty oraz elektronicznie. Należy zaznaczyć, że w wyjaśnieniu przepisów wskazano, iż tryb zdalny może zostać zastosowany tylko wtedy, gdy pozwala na to charakter prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, a zdalna kontrola jest najlepszych sposobem usprawnienia czynności podejmowanych przez organ. Dodatkowo kontrola w formie zdalnej wymaga zgody podatnika i nie może zostać narzucona przez organ.
Kontrola podatkowa a pandemia – podsumowanie
Pandemia koronawirusa niezaprzeczalnie wpłynęła na wiele aspektów naszego życia. Także w przypadku kontroli podatkowych, sytuacja wymusiła na organach podatkowych konieczność dostosowania się do możliwości przedsiębiorców oraz okoliczności, w jakich funkcjonują firmy. Można spodziewać się tego, że to właśnie zdalny sposób przeprowadzania czynności będzie preferowany w najbliższym czasie. Zwłaszcza, że obecnie taką możliwość prawnie uregulowano. Z tego względu podatnicy powinni zapoznać się dokładnie ze swoimi prawami oraz obowiązkami. Pomoże to uniknąć sytuacji, w której brak odpowiedniego przygotowania przełoży się na efekt kontroli. Najbardziej istotną informacją, którą powinieneś zapamiętać z tego artykułu, jest fakt, że w momencie, kiedy odezwie się do Ciebie organ podatkowy z chęcią przeprowadzenia kontroli w formie zdalnej, jej przeprowadzenie wymaga Twojej zgody.
