Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS) jest formą wsparcia socjalnego dla pracowników firm, które zatrudniają minimum 50 osób. Występuje on w wielu zakładach pracy, jednak nie każdy wie, na czym faktycznie polega i czy może z niego skorzystać. W dzisiejszym wpisie zajmiemy się wyjaśnieniem tego.
Zapraszamy do lektury.
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Jego nadrzędnym celem jest zgromadzenie środków finansowych na pomoc socjalną dla pracowników firmy. Pracodawca gromadzi je na specjalnie do tego przeznaczonym koncie bankowym. Głównym motywatorem dla utworzenia ZFŚS było udzielenie pomocy osobom zatrudnionym w zakładzie, które znajdują się w ciężkiej sytuacji finansowej, materialnej i życiowej.
Obowiązek utworzenia ZFŚS
Zgodnie z tym, o czym wspominaliśmy wcześniej, ZFŚS jest obowiązkowy dla pracodawców, którzy na dzień 1 stycznia danego roku zatrudniają minimum 50 pracowników – w przeliczeniu na pełne etaty. Dodatkowo również, na tych samych zasadach, tworzą go pracodawcy zatrudniający od 20 do 50 pracowników na wniosek zakładowej organizacji związkowej.
Uwaga!
Obowiązek utworzenia funduszu należy oceniać zawsze według stanu zatrudnienia na dzień 1 stycznia danego roku.
Natomiast w przypadku gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 50 pracowników, nie musi tworzyć ZFŚS. Wyjątkiem są pracodawcy z jednostek budżetowych i samorządowych. Dla nich utworzenie ZFŚS jest bowiem obligatoryjne bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników.
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych – kto może z niego korzystać?
Zasady korzystania ze środków zgromadzonych w ramach ZFŚS określa się przede wszystkim w tzw. wewnętrznym regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Na podstawie tego dokumentu można zatem określić podział i przeznaczenie funduszu. Co istotne, nie można w nim zmieniać podstawowego kręgu osób, które uprawnione są do skorzystania ze środków na nim zgromadzonych. A są nimi przede wszystkim:
- pracownicy i ich rodziny,
- emeryci i renciści – a mianowicie byli pracownicy i ich rodziny oraz
- inne osoby, którym pracodawca przyznał w regulaminie prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu.
W świetle przepisów ustawy o związkach zawodowych, przyznawanie pracownikom świadczeń z ZFŚS dokonywane jest w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. Natomiast samo przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się przede wszystkim od sytuacji życiowej i rodzinnej pracownika uprawnionego do korzystania z funduszu, a także od jego sytuacji materialnej.
Uwaga!
Na wysokość świadczenia nie ma wpływu staż pracy.
Na co można przeznaczyć środki z funduszu?
Środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych administruje pracodawca. A więc to on decyduje, na co zostaną wydane. Oczywiście jego decyzję w tym zakresie ograniczają przepisy ustawy o ZFŚS. Reguluje ona m.in. kwestię, w jaki sposób środki pieniężne pochodzące z funduszu należy spożytkować. Niestety ustawa nie wskazuje wszystkich możliwości przeznaczenia środków finansowych, dlatego zdarza się, że pieniądze te są rozporządzane przez pracodawcę w nieprawidłowy sposób.
Przykładem prawidłowego przeznaczenia środków zgromadzonych w ramach ZFŚS może być np.:
- przekazanie pracownikom znajdującym się w słabej sytuacji materialnej paczek żywnościowych,
- udzielenie zapomogi pracownikom dotkniętym zdarzeniem losowym, np. chorobą lub wypadkiem,
- dofinansowanie różnej formy wypoczynku, np. wakacji, kolonii, obozów,
- opieka nad dziećmi w przedszkolach, żłobkach i w innych instytucjach wychowania przedszkolnego,
- dofinansowanie świadczeń o charakterze sportowo-rekreacyjnym lub kulturalno-oświatowym, np. biletów na koncerty, basen, siłownię, do opery, kina.
Uwaga!
Niewykorzystane środki z funduszu w danym roku kalendarzowym przechodzą na rok następny.
Tak jak wspominaliśmy wcześniej, zdarza się, że pracodawcy wykorzystują fundusz dla nieprawidłowych celów. Dla porównania warto jeszcze w tym miejscu zaznaczyć, jakie zachowanie pracodawcy mogłoby nim być.
Przykładowo nieprawidłowym korzystaniem ze środków zgromadzonych w ramach ZFŚS jest np. finansowanie dojazdów do pracy, zapewnienie prywatnej opieki medycznej, finansowanie wyjazdów integracyjnych czy wypłacanie premii pracownikom. Mimo że z pozoru świadczenia te mają charakter pomocowy, przeznaczenie środków ZFŚS na nie byłoby nieprawidłowe.
Jak można skorzystać z ZFŚS?
Wystarczy, że złożysz odpowiedni wniosek w swoim zakładzie pracy. O tym, jakie należy załączyć dokumenty, jakich informacji należy udzielić i który konkretnie wniosek wypełnić, mówi wewnętrzny regulamin zakładowego funduszu. Każdy pracodawca ma bowiem swoje druki wniosków oraz dokładnie określone wytyczne i wymagania. W regulaminie powinien być też opisany proces przyznawania funduszy, czas rozpatrywania wniosku, wymagania, jakie należy spełniać oraz wszelkie inne istotne informacje.
