Osiąganie przychodów to nadrzędny cel każdego przedsiębiorcy. Niestety temu procesowi towarzyszy wiele obowiązków, do których należy między innymi prowadzenie księgowości. Zgodnie z prawem, jednostki gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązane do ewidencjonowania swojej sytuacji finansowej. Przedsiębiorcy, którzy swoją księgowość opierają na księgach handlowych, zobowiązani są do ewidencjonowania transakcji na przeznaczonych do tego kontach. Jest to właśnie ewidencja operacji wynikowych, której poświęcony jest dzisiejszy artykuł. Dowiesz się z niego:
- Czym są konta wynikowe prowadzone w ramach ewidencji operacji wynikowych?
- Jak wygląda ewidencjonowanie operacji gospodarczych w księgach handlowych?
- Jakie wyróżniamy koszty w działalności gospodarczej?
- Czym są przychody i zyski?
Zapraszamy do lektury.
Ewidencja operacji wynikowych – do czego służy?
Na ewidencję operacji wynikowych składają się przede wszystkim konta wynikowe, które służą do rejestracji kosztów, przychodów i wyników finansowych danego przedsiębiorstwa. Na tej podstawie można wyróżnić kilka rodzajów kont wynikowych, a mianowicie:
- konta kosztów (pasywa),
- konta przychodów (aktywa),
- konto wyniku finansowego.
Za pomocą kont wynikowych ujmuje się zaistniałe procesy gospodarcze oraz ustalenia wyniku finansowego firmy. Dzięki nim jesteśmy w stanie zobrazować wielkości, które mają wpływ na zmianę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Co istotne, przy otwieraniu takiego konta, służącego do ewidencji operacji wynikowych, nie ujmuje się informacji dotyczących stanów początkowych, jak na przykład ma to miejsce w przypadku bilansu przedsiębiorstwa. Otwarcie konta wynikowego następuje w momencie, w którym dokonamy na nim zaksięgowania pierwszej operacji gospodarczej. W związku z tym, że księguje się je w trakcie okresu obrachunkowego, obroty na tych kontach narastają. W konsekwencji na ich podstawie ustala się wynik finansowy danej jednostki gospodarczej na koniec roku obrotowego.
Jak wygląda ewidencjonowanie operacji gospodarczych w księgach handlowych?
W toku prowadzenia aktywnej działalności gospodarczej, możemy zarejestrować wiele zdarzeń gospodarczych. Jednak które z nich podlegają księgowaniu?
Przede wszystkim te, które możemy nazwać mianem operacji gospodarczych, czyli zdarzeniem, które:
- możemy wyrazić w wartości pieniężnej lub jednostkach naturalnych,
- powoduje zmiany w stanie aktywów/pasywów,
- wchodzi w zakres działalności jednostki,
- wywołuje zmianę w tej samej wartości w stanie aktywów i/lub pasywów.
Praktyczny przykład
Przykładami zdarzenia gospodarczego są w szczególności: zakup towarów handlowych, wpłata utargu z kasy do banku czy sprzedaż usług. Natomiast przykłady zdarzenia, które nie podlega księgowaniu, to: podpisanie umowy o współpracę, wynegocjowanie rabatów handlowych lub otrzymanie zamówienia.
Ewidencja operacji wynikowych – koszty w działalności gospodarczej (konta kosztów)
Celem ponoszenia kosztów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest stworzenie nowych wartości mających postać wytworzonych produktów. Zatem na koszt danego przedsiębiorstwa może składać się równowartość zużytych zasobów majątku trwałego i obrotowego, usług obcych oraz pracy ludzkiej.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 31 ustawy o rachunkowości, przez koszty i straty rozumie się:
„[…] uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli”.
Zgodnie z powyższym, można wyróżnić następujące rodzaje kosztów:
- materiałowe, które obejmują zużycie materiałów,
- osobowe, związane z wykorzystaniem pracy ludzkiej,
- usług obcych, które odnoszą się do usług wykorzystanych w przedsiębiorstwie,
- amortyzacji, spowodowane zużyciem składników majątku trwałego,
- finansowe, które wynikają bezpośrednio z transakcji związanych z różnego rodzaju działalnościami inwestycyjnymi firmy lub działalnościami finansowymi danej jednostki gospodarczej,
- operacyjne, związane ze zwykłą działalnością.
Konta przychodów
W ramach prowadzonego konta przychodów należy zaewidencjonować wszelkie operacje, które w księgowości nazywa się tym mianem. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy o rachunkowości, przez przychody i zyski należy rozumieć uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych mających wiarygodnie określoną wartość, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Konto wyniku finansowego
Koniec roku obrachunkowego kończy przeniesienie sald kont wynikowych na konto „Wynik finansowy”. Dokonując księgowego podsumowania roku, należy sporządzić zatem rachunek zysków i strat, który jest dokumentem przygotowywanym na podstawie danych zgromadzonych właśnie na kontach wynikowych. Zawiera oddzielnie przychody i koszty, zyski i straty oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego za poprzedni i bieżący rok obrotowy.
